Miejska Biblioteka Publiczna

Śniadanie u Tiffanyego budzi za sobą żal jak kobiety, które nas opuściły, bośmy spowszednieli, zbrzydli, zestarzeli się, przygnębiająco zmądrzeli. Nie jesteśmy przez to gorsi, a one lepsze, ale to one odchodzą, jak odeszła dziewczyna o figurze chłopca z całą swoją menażerią, a Czarodziejska góra trzyma się mnie kurczowo jak rzep psiego ogona. I nie ma takiej siły, by przepędzić w cholerę tę najwyższą mądrość, najwytrawniejszą wytrawność, najpiękniejszą piękność, najabsolutniejszą literacką doskonałość, a ręka, ukrywał tego nie będę, czasami świerzbi.

Zamieniam w ciemno siebie, jakim jestem, na tego, który upalnego, długiego lata 1963 roku poznał pannę Holly Golithly. Zamieniam pisarzy, których podziwiam, w których znalazłem oparcie, z którymi łączy mnie powinowactwo dusz, z którymi, jak sądzę, zaprzyjaźniłem się, na Trumana Capote`a, jakim był wtedy, gdy napisał historię Holly i jej kompanów.Zamieniam jedno i drugie, po to chociażby, żeby być znowu przed śniadaniem. Za każdą cenę przed śniadaniem.U Tiffanyego, czy gdziekolwiek indziej.

Dziewięć zupełnie różnych, oddalonych od siebie tematyką i czasem powstania opowieści. To, co je spaja, to niepowtarzalna, odporna na literackie mody fraza. Niezmienna jest też u Rylskiego głęboka niewiara w sens istnienia połączona z zachwytem nad jego pięknem. Pięknem tak oczywistym, jak to, które uwodzi nas blaskiem śródziemnomorskiego lata w opowiadaniu Wyspa . Pięknem wspomnień w Jednym z zimnych dni albo pięknem rzeczywistości Rezonansu . Pięknem ukrytym w sile ludzkiego charakteru, jak w tytułowej Szarej lotce.
Rylski jest jeden, niepowtarzalny. I taka jest jego proza.

Barwna historia ucieczki dwóch nienawidzących się żołnierzy armii napoleońskiej na tle wojennej zawieruchy roku 1812. Niezwykła, ponieważ trudno o bardziej różniących się ludzi niż zakochany w wojaczce arystokratyczny kapitan Rangułt i porucznik Hoszowski - syn popa, służący jako frontowy kurier. Niespodziewany bieg wydarzeń sprawi, że aby przeżyć, będą zmuszeni sobie zaufać. Czy jednak potrafią się zaprzyjaźnić? W nowej powieści jednego z najwybitniejszych polskich pisarzy celne portrety bohaterów idą w parze z romantyczną przygodą i sugestywną panoramą wyprawy Napoleona na Moskwę.

"Nic i nikt nie jest tutaj sobą" - pisze Rylski w jednym z opowiadań, ale to zdanie mogłoby się znaleźć w każdej z czterech zawartych w tomie współcześnie rozgrywających się opowieści. Nie jest sobą Monika, prowincjonalna gąska i ofiara wakacyjnego romansu, która mimo rozczarowania partnerem, szantażowanym przez gang narkotykowy, próbuje mu pomóc, wywożąc go nad morze, gdzie się poznali. I nie jest już tym samym miejscem opustoszałe po sezonie uzdrowisko ("Jak granit"). Nie jest sobą "stary, niedołężny i chory" pisarz-emigrant, osaczony przez niechciane wspomnienia z Polski, tak jak jego luksusowa willa w Bretanii nie okazuje się bezpieczną przystanią na schyłek życia ("Dworski zapach"). Nie jest sobą Konstanty - ekscentryczny ksiądz i playboy, osiadły na wyspie niedaleko Afryki, dowiadujący się, że kościół chce wykluczyć go ze stanu duchownego ("Wyspa"). Dziwnie zachowuje się też wczasowicz, spędzający czas z tajemniczą "Dziewczynką z hotelu Excelsior" w jedynym nienowym tekście wśród premierowych. Lecz nie trzymająca w niepewności fabuła, ale relacje międzyludzkie są tu najważniejsze. Zaskakujące, ostre, bolesne, nieprzewidywalne jak człowiecza natura, układają się w sugestywne psychodramy. Rylski, jak żaden inny z naszych pisarzy, potrafi uchwycić rozziew między tym, co robimy, myślimy i mówimy, i złapać "ton, którym się nie mówi tego, co się powinno powiedzieć".